Wat is het verschil tussen muizen en ratten

Heb je een muis langs de muur zien lopen? Of was het toch een rat? Dat kun je niet met zekerheid zeggen? Er zijn verschillende soorten ratten en muizen. Zo heb je de bosmuis, veldmuis, spitsmuis maar slechts drie soorten komen het meest voor. Dat zijn de huismuis, de bruine rat en de zwarte rat. Deze knaagdieren hebben gemeenschappelijke kenmerken maar hebben elk ook hun eigen kenmerk waarmee je ze van elkaar kunt onderscheiden.

Gemeenschappelijke kenmerken muizen en ratten

Ratten en muizen zijn beide knaagdieren. Ze worden knaagdieren genoemd vanwege het feit dat ze met hun scherpe hoektanden in de bovenkaak heel goed kunnen knagen. Ze knagen constant omdat deze tanden steeds door blijven groeien en geslepen moeten worden. Doen ze dit niet dan krijgen ze problemen. De tanden sluiten dan niet goed op elkaar en kan ook de kaakstand veranderen. Als de ratten en muizen zich in het bos bevinden knagen ze aan bomen maar als ze in huis zijn dan vernietigen ze de meubels, kabels of andere bezittingen. Verder hebben deze knaagdieren ook nog korte pootjes en een lange staart. Ratten en muizen kunnen gemiddeld 18 maanden leven en planten zich snel voort. Ze werpen 12-16 jongen per nest en zijn beide nachtdieren. Ze zijn goede klimmers en vormen allebei een risico voor onze gezondheid.

Uiterlijke kenmerken

De huismuis, de bruine rat en de zwarte rat hebben verschillen in hun uitwendig voorkomen.

• Huismuis

De huismuis is heel eenvoudig te herkennen. Ze zijn klein van gestalte en worden drie tot tien cm lang. Als je niet goed oplet kun je een muis verwarren met een jonge rat. Enkele uiterlijke kenmerken van een huismuis zijn:

• • Grote oren: Een volwassen muis heeft grotere oren terwijl een jonge rat dat niet heeft. Ratten hebben kleine oren. De staart van een volwassen muis is lang en dun terwijl ratten een dikke staart hebben.
  • Korte pootjes: Muizen hebben kortere poten en een kleinere kop vergeleken met een jonge rat.
  • Lichtgrijs of bruin van kleur: De lichtgrijze of bruine kleur laat de muizen goed onderscheiden van ratten. De rug van de huismuizen zijn lichtbruin tot donkergrijs en hun buik heeft een lichtere kleur.
  • Kraalogen: Huismuizen worden zeven tot tien cm lang en hebben kraalogen.
  • Slanke lijf: Huismuizen hebben een slanke lijf met een spitse kop.

• Bruine rat

De bruine rat wordt ook wel de stadsrat, rioolrat of waterrat genoemd. De bruine rat is groter van gestalte dan de zwarte rat. Enkele uiterlijke kenmerken van de bruine rat zijn:• Bolle lijf: De bruine rat is stevig van bouw en zwaarder dan de zwarte rat.
Korte staart: de staart is niet langer dan de kop en het lichaam samen.

• • Geschubde staart: de staart wordt 150 tot 230 mm en heeft 160 tot 190 ringen.
  • De staart is aan het uiteinde lichter van kleur.
  • Kleine oren: de oortjes van de bruine rat zijn klein en licht behaard.
  • Ruige vacht: de bruine rat heeft een ruige vacht en heeft aan de buikzijde een lichtgrijze vacht.
  • Voorpoten zijn soms licht getint.
  • Buik heeft soms een vlek dat wit van kleur is.
  • Stompe snuit: de bruine rat heeft een korte snuit dat stomp is.
  • De bruine rat wordt 20 tot 30 cm lang.

• Zwarte rat

De zwarte rat staat ook bekend als scheepsrat, dakrat, huisrat en pestrat. Hoewel dit beestje de zwarte rat wordt genoemd komen ze in verschillende kleurvarianten voor. De zwarte rat groeit zijn hele leven lang door en kan wel 150 tot 240 mm lang worden. Een zwarte rat kun je herkennen aan de volgende kenmerken:• Fijn lichaam.

• • Puntige snuit.
  • De lange geschubde staart: de zwarte rat heeft een staartlengte van 115 tot 260 mm en heeft in totaal 200 tot 260 ringen.
  • Dunnere staart.
  • Dunne oren die behaard zijn en groter zijn dan die van de bruine rat.
  • Grotere ogen.
  • Ruigere vacht.
  • Langere vacht.

Leefgewoonten

Als gelet wordt op de plaatsen waar de bruine rat, zwarte rat en de huismuis leven, dan zijn er ook enige verschillen.

• Huismuis

Muizen leven in de omgeving van mensen en kiezen liefst voor de rustigste plekken in huizen, winkels of fabrieken. Je vindt ze het liefst tussen de spouwmuur of ergens in het plafond en komen in de nachtelijke uren eruit. Ze staan ook bekend als goede klimmers. Huismuizen komen ook voor in het open veld. Als ze buitenshuis zijn dan leven ze in een holletje. Huismuis hebben kleinere pootafdrukken dan een rat.

• Bruine rat

Bruine ratten vestigen zich liever in vochtige en niet te warme omgeving. Ze worden ook wel rioolratten genoemd en leven dus graag in de nabijheid van water, het riool maar ook in gebouwen. Ze voelen zich ook thuis in de omgeving van mensen. Ze lopen platvoets en laten sporen van buiksmeer achter in gebieden waar ze langs zijn geweest. Deze beestjes leven op de grond en maken holletjes om erin te wonen.

• Zwarte rat

Zwarte ratten leven graag in de nabijheid van havens en schepen en worden daarom ook de scheepsrat genoemd. Ze zijn goed in klimmen en springen, lopen meer op hun tenen en laten behoorlijk veel smeer achter op hun looppaden. Ze vertoeven ook graag in hoge gebouwen en bouwen hun nestje onder de hoge daken.

Eetgewoonten

De huismuis, de bruine rat en de zwarte rat hebben ook elk hun afzonderlijke eetgewoonten.

• Huismuis

Huismuizen eten echt van alles. Hun voorkeur gaat uit naar granen, noten, zaden maar bij een tekort aan voedsel kunnen ze ook papier of zeep eten. Huismuizen eten snel hun buikje vol. Per dag kunnen ze slechts 3,5 gram voedsel consumeren. Als hun voedsel uit minstens 15 procent uit water bestaat, kunnen ze wel zonder water overleven.

• Bruine rat

De bruine rat is eveneens een alleseter en geeft voorkeur aan eiwit- en zetmeel rijk voedsel. De bruine rat gaat steeds terug naar dezelfde plek om voedsel te zoeken waardoor het bestrijden van het ongedierte makkelijker gaat. Ze drinken per dag 60 ml water.

• Zwarte rat
De zwarte rat is een alleseter en geeft voorkeur aan granen en ander plantaardig voedsel zoals vruchten. Ze zijn dol op sappige vruchten en eten niet continu op dezelfde plekken. Zo wordt het moeilijker om bij de bestrijding van deze ratten. Per dag drinkt de zwarte rat ongeveer 30 ml water.

Ratten keutels herkennen

Ook in de vorm en de grootte van de uitwerpselen zijn er waarneembare verschillen.

• Huismuis

De huismuis laat haar uitwerpselen vaak verspreid achter op een plek waar er een plaag heerst. De uitwerpselen hebben een grootte van drie tot acht mm en zijn korrelig en zwartachtig.

• Bruine rat

De uitwerpselen van de bruine rat zijn anders. Deze zijn breder en donker bruin. De uitwerpselen van de bruine rat lijken bijna op rijstkorrels en zijn van de binnenkant breed en lopen smaller naar de uiteinden.

• Zwarte rat

De zwarte rat heeft lange en dunne uitwerpselen en zijn kleiner dan die van de bruine rat. Deze hebben meer de vorm van een banaan waarbij de puntige uiteinden gebogen zijn.

Voortplanting

Muizen en ratten worden heel vroeg geslachtsrijp. De jongen van deze knaagdieren zijn blind, hebben geen haar en kunnen niet zonder de zorg van de moeder overleven. Ze zijn geheel afhankelijk van de moeder die zorgt voor voedsel en bescherming.

• Huismuis

De huismuis kan zich sneller dan de andere twee soorten knaagdieren voortplanten. Als de omstandigheden gunstig zijn, vindt de voorplanting razendsnel plaats. Het aantal jongen dat ze krijgen per worp ligt tussen de vier en zestien jongen. Per jaar maken ze zeven tot acht nesten en hun seksuele volwassenheid bereiken ze als ze acht tot twaalf weken oud zijn.

• Bruine rat

De bruine rat is het heel jaar door actief als er maar voldoende voedsel is en er geen sprake is van extreme temperaturen. De bruine rat kan per worp zeven tot acht jongen krijgen en maakt per jaar drie tot zes nesten. De seksuele volwassenheid van bruine ratten vindt plaats tussen de tiende en de twaalfde week.

• Zwarte rat

Als de leefomgeving daartoe geschikt is, kan de zwarte rat zich het heel jaar door voortplanten. Behalve in Europa waar de actieve periode van midden- maart tot midden-november is. Het aantal jongen per worp ligt tussen de vijf en tien jongen. Per jaar kunnen ze drie tot zes nesten maken. En hun seksuele volwassenheid vindt plaats tussen de zevende en de achtste week.

Overlast knaagdieren

Huismuizen kunnen zich verschrikkelijk snel voortplanten en kunnen al gauw uitgroeien tot een grote familie. De muizenpopulatie is afhankelijk van de nestelmogelijkheden, de aanwezige voedsel, de kwaliteit van het voedsel en de aanwezigheid van drinken. Omdat ze graag in woningen van mensen leven kunnen ze behoorlijk veel schade aanrichten om aan voedsel te komen of gewoon bij het slijpen van hun tanden. Ze kunnen schade berokkenen aan elektronische apparaten en machines maar ook persoonlijke spullen. De zwarte rat is de overbrenger van de pestbacterie. De bruine rat is ook de veroorzaker van een aantal ziekten. Enkele ziekten die door de bruine rat worden veroorzaakt zijn ziekte van Weil, hantavirus, tularemia.

Heb je last van een van deze knaagdieren of twijfel je nog van welk ongedierte je last hebt? Allereerst kun je zelf klemmen zetten. Hieronder een aantal klemmen die geschrikt zijn voor zowel muizen als kleine ratten. Mocht dat niet baten dan heb je waarschijnlijk last van een grotere plaag waarbij een paar klemmen niet zullen helpen. Natuurlijk wil je wel van het ongedierte af. Ons advies is om dan een professional van Bestrijdingsservice in te schakelen via 085 130 84 22. Hij helpt je verder met bestrijding en preventie.

   

Lees hier meer over ratten in je tuin.